Epango lyoPrEP otali keelele etaandelo lyoHIV Egandjo lyomayakulo gokukeelela etaandelo lyombuto yoHIV okupitila moPre-Exposure Prophylaxis kaantu mboka inaya kwatwa kombuto ndjoka, oshi li ondjila onde kuNamibia.
Ndhoka oohapu dhomukalelipo gwa Amerika moNamibia, Thomas F. Daughton.
Daughton okwa talelepo okaklinika kopomunkulo gwondjila mOmbaye, opo a mone uuyelele kombinga ye gandjo lyeyakulo lyoHIV Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP).
PrEp, omukalo omupe gwa gamenwa hagu longitha kaantu mboka inaya kwatwa kombuto yoHIV, ihe oye li moshiponga shokukwatwa kombuto ndjoka.
Omiti ndhoka ohadhi vulu okulongithwa komuntu kehe ngoka e wete kutya oku li moshiponga shokukwatwa komukithi.
Daughton okwa pandula epangelo lyaNamibia sho tali kambadhala okuyandjakaneka epango lyoPrEP moshilongo ashihe, ta popi kutya omiti dhoTruvada odha li dha andjakanekwa kAaNamibia ayehe muMei, omwedhi owala gumwe sho dha li dha ziminwa.
“Onkene tatu tsikile okumona iipotha iipe yekwato lyombuto ndjoka. Konyala aantu ya thika poomiliyona 1.8 oya kwatwa kombuto yoHIV miilongo yosub-Saharan Africa mo-2016. Shoka osha hala okutya aantu 19 oya kwatwa kombuto ndjoka mesiku kehe moNamibia. Omiyalu ndhoka otadhi ulike kutya oshindji osha pumbwa natango okuningwa mokukandeka etaandelo lyombuto ndjoka. Namibia okwa longo nuudhiginini shili mokukondjitha ombuto nokutula kepango mboka ya monika ombuto, ihe oshindji natango osha pumbwa okuningwa. Epango lyoPrEP, otali kwathele mboka inaya kwatwa kombuto opo kaya kwatwe.”
Okwa tsikile kutya elongitho lyomiti dhoPrEP itashi ti osha simana shi vulithe okulongitha oongumi uuna aantu taya yi momilao oshowo ekenko lyaalumentu ihe otali endele pamwe noonkambadhala ndhoka dhokwiigamena okukwatwa kombuto.
Society for Family Health (SFH) oshowo Walvis Bay Corridor Group (WBCG) oya tameke taya gandja epango ndyoka lyoPrEP omweedhi ndatu dha piti nomonena nepango ndyoka otali gandjwa muuklinika wawo mOshikango, Katima Mulilo, oshowo mOmbaye.
Epangelo lyaNamibia tango olya gandja epango ndyoka kongundu yontumba mo-2014, na okwa tegelelwa epango ndyoka li ka andjakanekwe .
Eyandjakaneko lyepango ndyoka olya tamekele mOmbaye meyambidhidho lyoWalvis Bay Corridor Group omwedhi ndatu dha piti, naantu ya thika po-60 okwa lopotwa ya tameka nale okulongitha epango ndyoka. Omwaalu gwaantu mboka taya longitha epango ndyoka okuniwe einekelo gu ka londe pombanda.
Ehangano lyUundjolowele mUuyuni, ano World Health Organisation otayi popile epango lyoPrEP omolwa kutya kali na iilanduli oyindji.
Omiyalu odha ulike kutya otali gandja egameno li li pokati koopresenda 92% no 100%. Uumbangi owa ulike kutya epango lyoPrEP ihali hwahwameke omaihumbato gonayi gokuya miihulo inayi gamenwa, naandyoka olimwe lyomomatompelo epango ndyoka tali popilwa kuuministeli wuundjolowele pethimbo wa gandja omagwedhelepo muNovemba gwo 2016.
OTIS FINCK
Ndhoka oohapu dhomukalelipo gwa Amerika moNamibia, Thomas F. Daughton.
Daughton okwa talelepo okaklinika kopomunkulo gwondjila mOmbaye, opo a mone uuyelele kombinga ye gandjo lyeyakulo lyoHIV Pre-Exposure Prophylaxis (PrEP).
PrEp, omukalo omupe gwa gamenwa hagu longitha kaantu mboka inaya kwatwa kombuto yoHIV, ihe oye li moshiponga shokukwatwa kombuto ndjoka.
Omiti ndhoka ohadhi vulu okulongithwa komuntu kehe ngoka e wete kutya oku li moshiponga shokukwatwa komukithi.
Daughton okwa pandula epangelo lyaNamibia sho tali kambadhala okuyandjakaneka epango lyoPrEP moshilongo ashihe, ta popi kutya omiti dhoTruvada odha li dha andjakanekwa kAaNamibia ayehe muMei, omwedhi owala gumwe sho dha li dha ziminwa.
“Onkene tatu tsikile okumona iipotha iipe yekwato lyombuto ndjoka. Konyala aantu ya thika poomiliyona 1.8 oya kwatwa kombuto yoHIV miilongo yosub-Saharan Africa mo-2016. Shoka osha hala okutya aantu 19 oya kwatwa kombuto ndjoka mesiku kehe moNamibia. Omiyalu ndhoka otadhi ulike kutya oshindji osha pumbwa natango okuningwa mokukandeka etaandelo lyombuto ndjoka. Namibia okwa longo nuudhiginini shili mokukondjitha ombuto nokutula kepango mboka ya monika ombuto, ihe oshindji natango osha pumbwa okuningwa. Epango lyoPrEP, otali kwathele mboka inaya kwatwa kombuto opo kaya kwatwe.”
Okwa tsikile kutya elongitho lyomiti dhoPrEP itashi ti osha simana shi vulithe okulongitha oongumi uuna aantu taya yi momilao oshowo ekenko lyaalumentu ihe otali endele pamwe noonkambadhala ndhoka dhokwiigamena okukwatwa kombuto.
Society for Family Health (SFH) oshowo Walvis Bay Corridor Group (WBCG) oya tameke taya gandja epango ndyoka lyoPrEP omweedhi ndatu dha piti nomonena nepango ndyoka otali gandjwa muuklinika wawo mOshikango, Katima Mulilo, oshowo mOmbaye.
Epangelo lyaNamibia tango olya gandja epango ndyoka kongundu yontumba mo-2014, na okwa tegelelwa epango ndyoka li ka andjakanekwe .
Eyandjakaneko lyepango ndyoka olya tamekele mOmbaye meyambidhidho lyoWalvis Bay Corridor Group omwedhi ndatu dha piti, naantu ya thika po-60 okwa lopotwa ya tameka nale okulongitha epango ndyoka. Omwaalu gwaantu mboka taya longitha epango ndyoka okuniwe einekelo gu ka londe pombanda.
Ehangano lyUundjolowele mUuyuni, ano World Health Organisation otayi popile epango lyoPrEP omolwa kutya kali na iilanduli oyindji.
Omiyalu odha ulike kutya otali gandja egameno li li pokati koopresenda 92% no 100%. Uumbangi owa ulike kutya epango lyoPrEP ihali hwahwameke omaihumbato gonayi gokuya miihulo inayi gamenwa, naandyoka olimwe lyomomatompelo epango ndyoka tali popilwa kuuministeli wuundjolowele pethimbo wa gandja omagwedhelepo muNovemba gwo 2016.
OTIS FINCK