()/assets/images/3454/aanafaalama-yomomangetti-ya-dhengwa-nayi-koshikukuta2019-12-230.jpg)

Pahapu dhaTomas Ndiwakalunga gwehangano lyoMangetti Farmers' Association (MFA), omuloka ngoka gwa tamene ngashiingeyi ogwa etitha omukumo nokuhwepopaleka onkalo sho omwiidhi tagu mene ngashiingeyi. Ndiwakalunga okwa popi kutya aanafaalama yomoofaalama dhoka oya kala taya hupu kuyoyene yaahena ekwatho lyepangelo na oye shi pondola owala okuhupitha oongombe ooshona, naanafaalama mboka otaya lundilwa kutya oya kaleka owala oongombe omathele moofaalama dhawo na itaya yambidhidha keliko lyoshilongo, nonando oya kala nokwiindilwa opo ya shunithe pevi omwaalu gwawo gwoongombe ngoka guli moofaalama dhawo.
“Omudhingoloko gwaMangetti ogwa gumwa koshikukuta ihe ha unene okuyeleka nomidhingoloko dhilwe moshilongo. Aanafaalama yetu oye na omwaalu omunene gwoongombe na inaya vula okumona omakwatho gasha okuza kepangelo okupitila mooprograma dhoshikukuta , dhoka hashi gandjwa okupitila moombelewa dhookansela yiikandjohogololo,” Ndiwakalunga a popi.
“Omakwatho goshikukuta ohaga pewa mboka ye na omwaalu omushona gwoongombe, kadhi vulithe po 26, onkene oofaalama dhetu kadhi li pamuthika gwiipumbiwa okumona omayambidhidho ngoka. Onga ompito ontiyali, otwa yi kepangelo opo tu vule okushunithilwa iimaliwa yetu mbyoka twa longitha mokulanda iikulya yoongombe nenge omolwa ekanitho lyoongombe dhetu ihe sigo onena inatu mona eyamukulo.”
Ndiwakalunga okwa popi kutya otaya unganeke omalanditho goongombe muJanuari, ga nuninwa aanafaalama mboka ya hupu po noongombe. Omanga oshikukuta inashi geya, aanafaalama yamwe oya li ye na ohokwe okulanditha po iimuna yawo yimwe, ihe inaya vula okushi ninga molwaashoka kape na ongeshefa sho okatomeno komondoolopa yaShakati, kali inaka patuluka natango.
Kansela melelo lyoshitunda shaNdonga, Kashona Malulu okwa popi kutya aanafaalama yamwe oya kanitha oongombe dhawo adhihe onga oshizemo shoshikukuta.
Okwa popi kutya yamwe po ngashiingeyi otaya tembudha oongombe dhawo nokudhifala komahala hoka kwa mona omuloka gu li hwepo.
Aanamibia oyendji oye na oofaalama momudhingoloko gwaMangetti, sha landula omutumba omutiyali gwevi, sho uuministeli womatulululo gevi wa gandjwa uumwene wokuhiila oofaalama kaanafaalama momudhingoloko ngoka. Pamiyalu dha gandjwa kOshikondo shUundjolowele wIimuna, omudhingoloko ngoka ogu na oongombe dha thika po 200 000.
Aanafaalama yomomudhingoloko ngoka otaya lundilwa kutya itaya longitha iimuna yawo paliko, na ohaya longitha owala oongombe dhawo mokutselela oohango nenge okudhipagela omafumbiko.
Nonando omudhingoloko ngoka otagu adhika monooli yomusinda omutiligane, aanafaalama mboka oya li ye na okukala ya tameka nale okutula iimuna yawo momalanditho.
Omudhingoloko ngoka ogu na oofaalama dhi li po 96 ndhoka dha li dha pewa epangelo oomvula dho 1980, omanga oofaalama ne dhi li dha pewa uuministeli wuunamapya, dha nuninwa Okapya LDC.
ILENI NANDJATO