Aanona yokombanda naakondjelimanguluko
ya hala iimaliwa yoUNOngundu yaakwiita nale yoPeople’s Liberation Army of Namibia (PLAN) oya popi kutya Iigwana yaHangana oya ndopa okuya kwathela onga oontauki. Taya pula omayamukulo okuza kIigwana yaHangana Ongundu yaakwiita mboka oshowo aanona mboka ya valelwa mekondjo pondje yoshilongo oya ningi ehololomadhilaadhilo lyawo okuza moBrakwater okuya moSoweto market okukagandja omukanda nyenyeto gwawo kIigwana Yahangana.Ongundu ndjoka oya popi kutya Iigwana Yahangana oye ya e ta owala moshilongo nokuya dhiga mpoka sheetitha ekanitho lyonkalamwenyo yopauntu unene kaanona.
“Ngele aantu oyali ya tulululwa pamukalo gwolela andola aanona yawo oya kala nayo. Aavali yamwe oya sila kombanda, nena olye ta sile oshisho aanona yaamboka ya sile kombanda? Iilonga mbyoka oyali yi na okulongwa po kIigwana Yahangana, okutala kutya oodhigwa dhoka oolye,” gumwe gwomaakokele mongundu ndjoka, Michael Matthias ta ti.
Ongundu oya hala Iigwana Yahangana yi hokolole kutya omolwashike ya ndopa okutululula aantu mboka nokuya pa ezulonkalo. Taya pula woo kutya iimaliwa mbyoka ya nuninwa okutululula aantu mo-1989 onga oshitopolwa shokatokolitho 435 komo-1978, oya yi peni.
Okatokolitho kOmbili nEgameno kIigwana yaHangana oka tulwa po momasiku 29 gaSepetemba mo-1978. Okatokolitho hoka oka tulwa miilonga onga ka kwatele komeho omahogololo ngoka ganingwa moSouth West Afrika nokumangulula oshilongo okuza kelelo lyaSouth Afrika.
Momukandanyenyeto gwawo, ongundu ndjoka oya popi kutya Iigwana Yahangana oyo tayi pewa uusama omolwa onkalo yoluhepo mokati kaanona mboka ya valelwa kombanda oshowo aakondjelimanguluko.
Omukandanyenyeto otagu pula Iigwana Yahangana yi gandje iimaliwa mbyoka ya li ya nuninwa aantu mboka onga oshitopolwa shezulonkalo nehungomwenyo.
“Aanona yetu mboka ya valwa nokuputudhilwa miita ngashiingeyi oya koka na oya pumbwa okupewa iimaliwa yawo yomatulululo nomazulonkalo.
Pahapu dhaTuulimoupya Kakolonyah , ngoka e li omupopiliko gwongundu ndjoka okwa popi kutya pethimbo ye ya moshilongo oya pewa ooRand 10 kehe gumwe, ekuya, etemo, uuyaha, okatalashe, ekumbatha, ombiga kayi na oshisikilo, ondooha yomakunde yookg 1 oshowo ekende lyomagadho gokulya lyoomililita 750.
Inaya longwa
Ongundu oya popi kutya oyendji yomuyo inaya mona elongo nenge oya kanitha iilyo yawo yolutu onga oshizemo shiita. Oya popi kutya inaya vula okumona iilonga iiwanawa omolwa omaupyakadhi ngoka.
“Inatu silwa oshisho nawa molwaashoka ka kwali tatu vulu okwiikwathela tse noofamili dhetu molwaashoka inatu mona iilonga konima nkene twa galukile moshilongo mo-1989.”
Gumwe gwomaakwiita nale, Gabriel Naftali, ngoka e na aanona 19 okwa popi kutya okwa ningi oshilema sho a yahwa miita.
“Onda kambadhala okuwayimina Etanga lyAakwiita ihe oya popi kutya ngame itandi vulu molwaashoka otandi lumbu nuulema na onda kala owala komukunda gwetu.’
Ongundu ndjoka oya gandja omasiku 14 kIigwana Yahangana opo yi leshe omukandanyenyeto gwawo nokuya pa omayamukulo.
Jean-Pierre Ilboudo, omukomeho gwombelewa yoUNESCO mOvenduka oye a taambako omukandanyenyeto ngoka pehala lyomukwatakanithi gwoUN, Anita Kiki Gbeho.