Quantcast
Channel: Namibian Sun
Viewing all articles
Browse latest Browse all 36395

Omeya ogeli apehe ihe aantu otaya si enota

$
0
0
Omeya ogeli apehe ihe aantu otaya si enotaOmeya ogeli apehe ihe aantu otaya si enota ILENI NANDJATO

Nonando oshitopolwa shaHangwena oshi na oonzo nomithima dhomeya gomevi taku tengenekwa kutya otadhi vulu okugandja oocubic metre dhomeya dha thika poobiliyona 20, aakalimo yomiikandjohogololo ngaashi Omundaungilo, Oshikunde, Okongo oshowo Epembe otaya nu omeya inaga yogoka, omolwa ompumbwe yomeya miikandjohogololo yawo.

Omapulo ge li po oongoka kutya omolwashike ehangano lyoNamWater li wete kutya lya pumbwa okutunga endiki lyokuwapalekela nokupungula omeya mEenhana lyongundu yoomiliyona 5.65 omanga ongundu yaakonaakoni yoKalahari Ohangwena Aquifer (KOH) ya holola kutya ope na omeya ga yela momudhingoloko gwa Omhalapapa popepi noongamba dhaAngola, ngoka taga vulu okulongithwa pwaahena endiki ndyoka tali tungwa.

NamWater okwa longitha nale oshimaliwa shoomiliyona mokumboola oombola ndatu mEenhana ihe okwa hololwa kutya oomboola ndhoka odhi na omeya ge na oshimongwa.

Omeya ngoka ngashiingeyi ohaga tulwa mumwe nomeya gomominino omanga inaga longithwa.

Omanga oongundu dhaanongononi yoKOH ya lopota kutya ohayi gandja omeya kaakwashigwana yomomudhingoloko gwa Omundaungilo nopomidhingoloko dhopuushinda nomeya ngoka taya kutha mo Omhalapapa, ndjoka yi li oshinano shookilometa 40 mUuzilo wEenhana.

Okuza omvula yo 2007, Federal Institute for Geoscience and Natural Resources (BGR), oshowo oshikondo shiikumungu yomeya muuministeli wuunamapya oshowo ehangano lyoNamWater oya kala taya ningile omalolelo oKalahari Ohangwena Aquifer, ndjoka yi na omeya omawanawa ihe oge na oshimongwa.

Oonzo dhoka odha monika momvula yo 2006, na odhi li oshitopolwa shoCuvelai-Etosha Basin. Momaandaha goshiwike shika ongundu ndjoka yaanongononi oya ningi oshituthi shepato lyomakonaakono.

Pethimbo lyoshituthi, menindjela gwopoloteka ndjoka, Martin Quinger okwa popi kutya omalolelo nomapekaapeko oga manithwa nomeya otaga vulu okulongithwa.

Okwa popi kutya oye na omikalo dhopaali ndhoka tadhi vulu okulongitha meyandjakaneko lyomeya ngoka mokati koshigwana, shotango okuyandjakaneka omeya okuza koomboola mOmhalapapa popepi nOmundaungilo. Ehala ndyoka aniwa oli li popepi naAngola nomeya momudhingoloko ngoka omawanawa noopresenda 100.

Omukalo omutiyali okutula po omunino mopoloyeka yomeya mEenhana moka NamWater a longitha nale iimaliwa oyindji na ope na iikwaniipangitho nale yoku gandja omeya koshigwana.

“Oshinima oshiwanawa kombinga yomeya gomOmhalapapa omeya ngoka omawanawa ihe mEenhana omeya oge na oshimongwa na otaga vulu okugandja uupyakadhi kaantu uuna ga longithwa ethimbo ele.”

Quinger okwa popi kutya monena ope na oombola mbali mOmhalapapa ndjoka tadhi gandja omeya okuukilila kaakwashigwana.

KOH-1 oya tulwa po momvula yo 2009 na otayi gandja omeya kaakwashigwana yomOmhalapapa nomikunda dhopuushinda omanga KOH-2 tayi kondolola omboola na oya tulwa po momvula yo 2012, nokugandja omeya mOmundaungilo.

Omboola ndjoka ya tulwa pOmundaungilo kayi na oshilonga molwaashoka omeya gawo oge na oshimongwa unene.

Pahapu dhomukomeho gwehangano lyoNamWater na okwa li nale omukomeho muuministeli wuunamapya, Abraham Nehemia, okwa popi kutya NamWater okwiipyakidhila nokutula miilonga ompangela ndjoka tayi ka totha mo kutya omeya gomEenhana otaga ka longithwa ngiini omanga etungo lyendiki lyokuwapaleka omeya nokupungula omeya mEenhana lya tameke okutungwa.

Nehemia okwa popi kutya endiki ndyoka otali ka kala nokukutha mo oshimongwa shimwe momeya omanga inaga pewa oshigwana.

“Otatu vulu okugandja omeya koshigwana okuzilila moonzo dhomevi mehala ndyoka molwaashoka oguudha oshimongwa. Ngashiingeyi omeya ngoka otatu ga tula mumwe nomeya gokopomba ngoka haga zilile kendiki lyaShakati, okupitila momunino ngoka gwa ya kEenhana gweendela mOshakati-Omakango-Omafo,” Nehemia a popi.

Endiki ndyoka kwwa tegelelwa li manithwe muSepetemba gwonuumvo otali tungwa noshimaliwa sha thika poomiliyona 5.65 sha gandjwa kuGermany okupitila mo BGR.

Ngoloneya gwaHangwena, Usko Nghaamwa okwa popi kutya omikalo adhihe dhokugandja omeya koshigwana moshitopolwa odha pumbwa okutulwa po meendelelo molwaashoka oshigwana otashi si enota.

Omupeha minista guunamapya, Anna Shiweda, okwa popi kutya AaNamibia oya pumbwa okuvaako kutya oshilongo osha pumbwa okuninga omapekaapeko gokukonga omeya palwe molwaashoka oonzo dhoka dhi li moHangwena itadhi vulu okukandula po ompumbwe yomeya moshilongo ashihe.

Viewing all articles
Browse latest Browse all 36395

Trending Articles



<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>