Otuntila omolwa omukithi gwendambi

Otuntila omolwa omukithi gwendambi Omulumentu gwoomvula 22 a za momukunda Omayuuda momudhingoloko Ogongo moshitopolwa shaMusati okuli ta mono uunamiti konima sho a lumatwa kondoongi.

Oshikondo shuundjolowele wiimuna shoDirectorate of Veterinary Services (DVS) osha tokola okugandja otuntila kiimuna niitekulwa namwenyo momudhingoloko moka onga oonkambadhala okuya moshipala etaandelo lyomukithi gwendambi miinamwenyo momudhingoloko ngoka.

Oshikondo sho DVS osha tuntile oondoongi dhi li 246 oongombe , 412 oombwa dhili 68 oshowo uumbishi wuli 35 mOmayuuda mEtiyali.

Omupya omunene oondoongi dhi li 18 okuza moshigunda shoka sha gumwa, inadhi falwa kumwene opo dhika tuntilwe.

Josef Kamati okwa lumatwa kondoongi ongulohi yomasiku 22 gaJanuari omanga a li ta ende okuya kegumbo okuza kuundingosho wopomudhingoloko wawo.

Kamati okwa lombwele oNamibian Sun kutya,osha li lwopotundi onti 20:00 sho a adha ondoongi tai li omwiidhi na oye mu ponokele nokumulumata.

“Sho owala nda piti po, ondoongi ndjoka oya landulandje nokulumatandje mokugulu kolulyo. Onda gupo na oye ya ya hala okulumatandje mepunda. Onda kutha mo ombele yandje mondjato na onde yi tsu iikando yontumba opo yi ethendje ihe oya tsikile nokuponokelandje. Onda tameke tandi kugu naantu oye ya kungame okuza puundingosho nokuhupithandje. Inandi ninga oshilalo mpoka ya lumatandje ihe okugulu kwandje okwa zinda sigo onena. Onda yi koshipangelo esiku lya landula ihe sigo onena ondili metonatelo lyandohotola,” Kamati a hokolola.

Omundohotola gwiimuna okuza mOutapi, Dr Laina Hango, okwa popi kutya oshiningwanima shoka osha lopotwa momasiku 23 gaJanuari, na oya talelepo omudhingoloko ngoka na oya pula opo ondoongi ndjoka yi dhipagwe molwaashoka oya li tayi gandja omadhidhiliko gomukithi gwendambi.

Okwa popi kutya oya tumu opo ku kaningwe omakonaakono kolabora kOvenduka, na oya mono omayamukulo esiku lya landula kutya ondoongi ndjoka oya li yi na endambi shili.

Otwa ningi ekwatathano namwene gwondoongi ndjoka opo a lande omiti dhokutuntila omolwa omukithi ngoka, opo a yambidhidhe a vule okutuntila iimuna ye ihe ineshi ninga.

“Sho mwene gwondoongi ndjoka ina iyutha komalombwelo getu otwa tokola okuninga oshikonga shokutuntila oongombe, iikombo, uumbishi noombwwa momukunda ngoka. Oshigwana osha yamukula nawa kehiyo lyetu ihe mwene gwondoongi ndjoka okwa ndopa okweeta oondoongi dhe.”

Hango okwa popi kutya endambi omukithi ngoka hagu vulu okukeelelwa ihe ogwa nika oshiponga molwaashoka ohagu vulu okutaandela maantu nokweetitha eso.

Okwa popi kutya nale omukithi ngoka ogwa li hagu kala unene moombwa ihe ngashiingeyi ohagu adhika nomoongombe niikombo.

Okwa popi kutya shito epangelo ihali gandja otuntila yoshali kiimuna, ohali gandja owala kuumbishi noombwa ihe molwaashoka onkalo yomOgongo oya etitha omalimbililo, oya tokola okuyamukula.

“Katushi kutya ondoongi ndjoka oya kwatwa komukithi ngoka okuza peni, na ka tushi kutya oya lumata oondoongi ngapi, otu na okugamena omudhingoloko ngoka. Mwene gwondoongi ndjoka oku na oondoongi 18 ihe inedhi fala dhi tuntilwe. Otwe mu lombwele esimano opo oondoongi dhe dhituntilwe na otu na okukwashilipaleka kutya oondoongi dhe odha tuntilwa,”Omundohotola Hango a popi.

Pehimbo lyooprograma dhelongo ndhoka dha ningwa pethimbo lyoshikonga shoka, Hango okwa lombwele aakwashigwana kutya uuna omuntu a lika koshinamwenyo tashi felekelwa shina endambi okwa pumbwa okufalwa meendelelo koshipangelo.

Okwa popi kutya omadhidhiliko gomukithi ngoka, uululume uunene oshowo omuntu ta ehama a fa ta pi pehala mpoka pwa lumatwa. Ombuto ndjoka ohayi yi sigo okuuluwi nokweetitha uupyakadhi uunene.

ILENI NANDJATO