()/assets/images/3454/anafaalama-yometunda-taya-fundju2018-01-150.jpg)

Anafaalama yiikunino mushimwe shomiikunino inene mbyoka yi li oshitopolwa shoGreen Scheme projects moshilongo shoEtunda Irrigation Project moshitopolwa shaMusati, oya popi kutya oya taalela uupyakadhi womeya miikunino yawo okutameka omwedhi Novemba naDesemba.
Omunashipundi gwEtunda Irrigation Project's small-scale farmers' committee, Johannes Kalenga, okwa lombwele oNamibian Sun kutya oya kanitha oshindji omolwa omukundu ngoka.
Menindjera gwofaalama ndjoka, Albertus Viljoen, okwa tindi omapopyo ngoka, ta popi kutya aanafaalama otaya fundju. Okwa popi kutya Etunda inali tsakaneka nando uupyakadhi wompumbwe yomeya.
Kalenga okwa popi kutya oye wete ya kengelelwa kelelo, ta gwedha po kutya sho ya tameke okukuna iikunwa yawo muSepetemba ngaashi shito aantu oyendji kaya li ya tameke. Sha landula omukundu gompumbwe yomeya muNovemba naDesemba okwa popi kutya oya dhidhilike omatompelo kutya omolwashike oopoloyeka odhindji dhepangelo dhiikunino inadhi tameka.
Okwa tsikile kutya ompumbwe yomeya oya gumu noonkondo iimeno yawo sho omathimbo gamwe ya kala itaya vulu okutekela iimeno yawo uule woshiwike omolwa ompumbwe ymeya.
“Shoka sha ningwa kuNamWater oshowo elelo lyEtunda kashi li pauyuuki. Ngele oye shi shi kutya oya li taya pangele okupangela Ondama yaCalueque nena oya li ye na okukala ye tu tseyithila petameko opo katu kune. Ompumbwe yomeya oya yonagula po iimeno yetu, na katu na shoka tatu vulu okuninga ihe okuhanagulapo owala iimeno mbyoka twa li twa kunu, tse tatu kununina,” Kalenga apopi. Okwa popi kutya anafaala oyendji oya li ya kutha omikuli kombaanga yo AgriBank opo ya vule okulanda oombuto nuuhoho oshowo iilongitho yomiikunino yawo noomikuli dhoka odha pumbwa okufutwa uuna ya landitha iilikolomwa yawo yomomapya, ihe onkalo yangashiingeyi otayi ya falitha moondjo.
Okwa popi kutya oya nyenyeta kelelo lyEtunda, ihe oya li ya yamukulwa kutya uusama otawu pewa NamWater.
Viljoen okwa popi kutya aanafaalama mboka otaya fundju na oya hala owala okufutwa iimaliwa momukalo gwaaneha uuyuki.
Okwa koleke kutya aanafaalama mboka oya nyenyeta kuye ihe sho kwa ningwa omakonaakono okwa monika kutya omanyenyeto gawo kage na uukwashili washa.
“Onga menindjela gwofaalama itandi popile nokuyambidhidha omanyenyeto ngoka. Otwa uvu kutya NamWater oku na uupyakadhi meyandjakaneko lyomeya, ihe uupyakadhi mboka inawu tu guma tse mEtunda. Otwa nongele kutya iimeno yimwe po mbyoka taku popiwa kutya oya si po oya tewa nale, omanga yimwe ya si omolwa ompumbwe yuuhoho,” Viljoen ta ti.
Metitatu lyoshiwike sha piti, Ngoloneya gwoshitopolwa shaMusati, Erginus Endjala, okwa talele po oshikunino shEtunda oshowo shaanafaaama mOlushandja opo a tale onkalo ndjoka yemwene.
Endjala okwa popi kutya mEtunda iinima ayihe oyi li pomahala ngaashi sha kala, na itashi ulike kutya oshikunino shoka oshi naompumbwe yomeya.
Okwa tsikile kutya uupyakadhi uunene owa taalela aanafaalama mOlushandja, moka aanafaalama ya thika po 68 ya thigi po iikunino yawo konima sho NamWater a Pombo mo omeya okuza mondama ndjoka iiwike itatu ya piti, opo ku vule okutulwa omeya mondama yokuwapaleka omeya mOutapi, Ogongo nOshakati, omolwa ompumbwe ndjoka ya ndhindhilikwa omolwa ompumbwe yomeya okuza mOndama yaCalueque.
Ondama ndjoka yoshinano shookilometa 17 yOlushandja omo aanafaalama haya kutha omeya mokutekela iimeno yawo miikunino, na ohayi longithwa onga oompungulilo dhomeya ngoka ga pumbwa okulongithwa uuna ope na ompumbwe yomeya yopaulumomhumbwe.
Omathimbo ngaka, NamWater ina vula okupombela omeya mondama ndjoka, omolwa ompumbwe yomeya ndjoka ya taalela ehangano ndyoka, okuza mOndama yaCalueque.
Endjala okwa popi kutya onkalo ndjoka oya gumu noonkondo oonkalamwenyo dhaanafaalama mboka ya kala owala yiikololela miilikolomwa yawo yomiikunino yawo. Ngoloneya okwa popi kutya okwa tegelela elelo lyoshitopolwa li tameke iilonga opo ya vule okutala kutya omukundu ngoka otagu kandulwa po ngiini.
Etunda olya topolwa miitopolwa iyali yoohecta 450, moka mu na oofaalama dhopangeshefa moosenda 15, dhi na uunene woohecta 30 kehe. Open a wo aanafaalama sshona ye li 71 mboka ye na oohecta ndatu kehe oshowo aanafaalaa yopokati ye li 10 mboka nayo ye na oohecta ndatu kehe.
NamWater okwa popi kutya omunino omunene gwoMota-Engil ngoka hagu e ta omeya moNamibia okuza mOndama yaCalueque moAngola, otagu pangelwa.