Ompumbwe yiilonga mokati kaanyasha otayi limbilike Iiputudhilo yopombanda youniversiti moNamibia otayi kambadhala okulongekidha aailongi yawo mokumona oompito dhiilonga ihe oya kunkilile kutya omalongo gopombanda inaga kala owala onga oompito dhokwiimonena iilonga ihe okukwashilipaleka woo kutya oshilongo oshi na aantu yandungikwa.
Sho a yamukula omapulo nokuyelitha kombinga yondjele yi li pombanda yokwaahena iilonga mokati kaailongi AaNamibia mboka ya manitha omailongo gawo miiputudhilo yopombanda, omunambelewa omupopiliko gwoUniversity of Namibia (Unam), Johannes Haufiku okwa yelitha kutya elalakano lyiiputudhilo okugandja uunongo wopombanda neuveko enene moshilongwa shontumba shoka tashi ilongelwa komwiilongi, naashoka otashi ka vula okukwathela oshigwana uuna omuntu ngoka a manitha eilongo lye.
Oshinakugwanithwa shongeshefa okukwashilipaleka kutya oshilongo osha mona iiyemo okuza kuunongo mboka wa monika kaailongi mooskola.
Okwa tothamo iikondo yomailongo ya yooloka ngaashi sociology, engineering, arts, medicine, law oshowo iikondo yilwe nokuyelika kutya oshikondo kehe oshiikalekelwa na oshi na shoka tashi gandja moshigwana.
Oshiputudhilo shoNamibia University of Science and Technology (NUST) osha zimine kutya okumona uulongelwe oshi na ongushu oyindji kayi shi owala ndjoka yokumona ompito yiilonga.
Nust vice-chancellor gwoshiputudhilo shoka Tjama Tjivikua okwa popi kutya okumona uulongelwe otashi yambulapo oshigwana kehe na kashi shi owala moshikondo shuuindjinia ihe omiikondo kehe.
Tjivikua okwa tende kohi kutya nonando onkalo yokwaahena iilonga yi li pombanda mokati kaailongi miiputudhilo mbyoka ya manitha omailongo gawo otayi limbililike nokweetitha omaipulo kombinga yongushu yoonzapo dhuulongelwe elongo lyopombanda itaali vulu okufekelwa.
“Uuyuni otawu humu komeho monkalo yedhigathano na opo omuntu a hume komeho okwa pumbwa okukala a longwa. Monakuziwa ontseyo oyo owala yali tayi vulu okumonitha omuntu iilonga ihe onkalo ndjoka oya lunduluka ngaashiingeyi.”
Okwa tsu omuthindo kutya oouniveristi odho adhike itadhivulu okweetitha po oompito dhiilonga, ta popi kutya omolwa onkalo ndjoka muuyuni aanyasha otaya iyadha taya hwahwamekwa konkalo yokwaahena iilonga nokuninga iinima mbyoka itayi wapala, onga oonkambadhala dhokwiimonena sha ihe aakuthimbinga ayehe oya pumbwa okulongela kumwe opo ku kandulwe po uupyakadhi mboka wa taalela aanyasha.
Okwa popi kutya olugodhi lwokukandula po okwaahena iilonga italu vulu okusindanwa kombinga yimwe owala.
Tjivikua okwa popi kutya mboka ya manitha omailongo gawo naya konkole piiyelo kehe taya kongo iilonga ihe naya konge woo omikalo dhilwe opo ya vule okwiilongela yoyeye.
Okwa tsikile kutya omahangano naga kale ga patulukila okugandja oompito dhomadheulo miilonga kaailongi, nepangelo nali gandje oonzo dha gwana kiiputudhilo yopombanda, yo tayi kwashilipaleke kutya omailongo ngoka taya gandja ogongushu.
Haufiku okwa popi kutya omahangano nago naga dhane onkandangala mokugandja oompito dhomadheulo giilonga kaailongi.
Okwa tsikile kutya omukalo omuwanawa moka aailongi taya vulu okukutwa miilonga, ongele taya longitha ethimbo lyawo ndoka kaye na shoka taya ningi mokukonga iilonga yopakathimbo nokulonga shoka ye hole.
Okwa popi kutya omauyelele otaga holola kutya aailongi yamwe otaya longo miikondo hayo yiilongele nenge ye na ohokwe mu yo ihe omolwa owala oompito dhiilonga ndhoka dha pumba.
Okwa popi kutya poompito dhilwe aavali, ookume noshigwana ohashi undulile aailongi mokwiilongela iinima mbyoka kaye na ohokwe muyo, ta popi kutya oshiputudhilo shawo otashi kambadhala okuya moshipala onkalo ndjoka sho shi na omulandu gwomahungomwenyo kaailongi yomvula yotango, nokuya pa ompito ya lunduulle omailongo gawo petameko lyomvula.
Tjivikua okwa popi kutya omakonaakono gaailongi mboka ya manitha omailongo gawo noshiputudhilo shawo, oga holola kutya oopresenda 87 dhaailongi mboka ya manitha omailongo gawo pokati komvula yo 2012 no 2013 oye na iilonga. Omakonaaakono ngoka oga ningwa pokati komwedhi Kotomba mo 2016 nomwedhi Maalitsa mo 2017.
JANA-MARI SMITH
Sho a yamukula omapulo nokuyelitha kombinga yondjele yi li pombanda yokwaahena iilonga mokati kaailongi AaNamibia mboka ya manitha omailongo gawo miiputudhilo yopombanda, omunambelewa omupopiliko gwoUniversity of Namibia (Unam), Johannes Haufiku okwa yelitha kutya elalakano lyiiputudhilo okugandja uunongo wopombanda neuveko enene moshilongwa shontumba shoka tashi ilongelwa komwiilongi, naashoka otashi ka vula okukwathela oshigwana uuna omuntu ngoka a manitha eilongo lye.
Oshinakugwanithwa shongeshefa okukwashilipaleka kutya oshilongo osha mona iiyemo okuza kuunongo mboka wa monika kaailongi mooskola.
Okwa tothamo iikondo yomailongo ya yooloka ngaashi sociology, engineering, arts, medicine, law oshowo iikondo yilwe nokuyelika kutya oshikondo kehe oshiikalekelwa na oshi na shoka tashi gandja moshigwana.
Oshiputudhilo shoNamibia University of Science and Technology (NUST) osha zimine kutya okumona uulongelwe oshi na ongushu oyindji kayi shi owala ndjoka yokumona ompito yiilonga.
Nust vice-chancellor gwoshiputudhilo shoka Tjama Tjivikua okwa popi kutya okumona uulongelwe otashi yambulapo oshigwana kehe na kashi shi owala moshikondo shuuindjinia ihe omiikondo kehe.
Tjivikua okwa tende kohi kutya nonando onkalo yokwaahena iilonga yi li pombanda mokati kaailongi miiputudhilo mbyoka ya manitha omailongo gawo otayi limbililike nokweetitha omaipulo kombinga yongushu yoonzapo dhuulongelwe elongo lyopombanda itaali vulu okufekelwa.
“Uuyuni otawu humu komeho monkalo yedhigathano na opo omuntu a hume komeho okwa pumbwa okukala a longwa. Monakuziwa ontseyo oyo owala yali tayi vulu okumonitha omuntu iilonga ihe onkalo ndjoka oya lunduluka ngaashiingeyi.”
Okwa tsu omuthindo kutya oouniveristi odho adhike itadhivulu okweetitha po oompito dhiilonga, ta popi kutya omolwa onkalo ndjoka muuyuni aanyasha otaya iyadha taya hwahwamekwa konkalo yokwaahena iilonga nokuninga iinima mbyoka itayi wapala, onga oonkambadhala dhokwiimonena sha ihe aakuthimbinga ayehe oya pumbwa okulongela kumwe opo ku kandulwe po uupyakadhi mboka wa taalela aanyasha.
Okwa popi kutya olugodhi lwokukandula po okwaahena iilonga italu vulu okusindanwa kombinga yimwe owala.
Tjivikua okwa popi kutya mboka ya manitha omailongo gawo naya konkole piiyelo kehe taya kongo iilonga ihe naya konge woo omikalo dhilwe opo ya vule okwiilongela yoyeye.
Okwa tsikile kutya omahangano naga kale ga patulukila okugandja oompito dhomadheulo miilonga kaailongi, nepangelo nali gandje oonzo dha gwana kiiputudhilo yopombanda, yo tayi kwashilipaleke kutya omailongo ngoka taya gandja ogongushu.
Haufiku okwa popi kutya omahangano nago naga dhane onkandangala mokugandja oompito dhomadheulo giilonga kaailongi.
Okwa tsikile kutya omukalo omuwanawa moka aailongi taya vulu okukutwa miilonga, ongele taya longitha ethimbo lyawo ndoka kaye na shoka taya ningi mokukonga iilonga yopakathimbo nokulonga shoka ye hole.
Okwa popi kutya omauyelele otaga holola kutya aailongi yamwe otaya longo miikondo hayo yiilongele nenge ye na ohokwe mu yo ihe omolwa owala oompito dhiilonga ndhoka dha pumba.
Okwa popi kutya poompito dhilwe aavali, ookume noshigwana ohashi undulile aailongi mokwiilongela iinima mbyoka kaye na ohokwe muyo, ta popi kutya oshiputudhilo shawo otashi kambadhala okuya moshipala onkalo ndjoka sho shi na omulandu gwomahungomwenyo kaailongi yomvula yotango, nokuya pa ompito ya lunduulle omailongo gawo petameko lyomvula.
Tjivikua okwa popi kutya omakonaakono gaailongi mboka ya manitha omailongo gawo noshiputudhilo shawo, oga holola kutya oopresenda 87 dhaailongi mboka ya manitha omailongo gawo pokati komvula yo 2012 no 2013 oye na iilonga. Omakonaaakono ngoka oga ningwa pokati komwedhi Kotomba mo 2016 nomwedhi Maalitsa mo 2017.
JANA-MARI SMITH