Ekanitho lyiilonga tali londo pombandaOnkalo yeliko tayi thiminike omahangano ga kuthe miilonga aaniilonga Nonando omuleli gwoshilongo okwa popi kutya onkalo yeliko lyoshilongo shetu otayi hwepopala, oNamibia Employers Federation (NEF) oya tengeneke kutya AaNamibia oyendji otaya ka kanitha iilonga muule woomwedhi dhili komeho. Pahapu dhamushanga gwoNEF, Tim Parkhouse, ombelewa ye oya kala tayi dhengelwa oongodhi kaagandji yiilonga mboka taya kongo omayele kombinga yomilandu ngele oya hala okukutha aaniilonga miilonga.
Okwa popi kutya omahangano gamwe otaga shunitha pevi oowili dhiilonga oshowo oondjambi dhaaniilonga, omanga gamwe taga pata.
Ompango yaaniilonga otayi popile eshunitho pevi lyoowili dhiilonga oshowo oondjambi pomathimbo gonkalo yeliko tayi shongola.
“Oshiwike sha piti niiwike yilwe ya piti, omahangano ga thika pugatano oga ningi ekwatathano nangame kombinga yekutho lyaaniilonga miilonga. Kage shi owala omahangano ihe niilyo yetu mbyoka yili mongeshefa yoonkundathana dholudhi ndoka oya kala tayi gandja omayele komahangano nkene ge na okushunitha pevi omwaalu gwaaniilonga,” Parkhouse a popi.
Parkhouse, okwa popi kutya omahangano otaga longitha woo omikalo dhilwe dhokushunitha pevi omwaalu omunene gwelongitho lyiimaliwa, pakulelepeka omwaalu gwoowili tadhi longwa kaaniilonga inaku gwedhelwa oondjambi omanga omahangano gamwe itaga pinenepo naaniilonga aaniilongamboka ya zi miilonga.
Okwa tsikile kutya omahangano ogendji ngoka ga gwedhele oowili dhiilonga inaga gwedhela oondjambi dhaaniilonga,oga popi kutya itaga ka vula okufuta oondjambi dholupandu kehulilo lyomvula nuumvo.
“Egwo pevi lyeliko olya guma aaniilonga yiikondo ayihe noshikondo shomatungo osho sha gumwa tango. Otandi dhengelwa unene oongodhi na otu na uumbanda kutya onkalo ndjoka otayi ka etitha aantu ya vule okukala itaya futu omikuli dhawo.”
Parkhouse okwa tengeneke woo kutya ondjele yokwaahena iilonga ndjoka monena yi li poopresenda 34, oya ya pombanda noonkondo.
Omuprofessa gwopaliko, Omundohotola Omu Kakujaha-Matundu okwa tsu kumwe naParkhouse, ta ti otashi ka kutha oomvula odhindji opo oshilongo shi shune konkalo ombwaanawa.
“Tala komahangano ngoka ga yama kepangelo, otaga pangele okukutha miilonga aaniilonga, ngele oge shi ningi nena otwa tegelela ondjambi yokwaheena iilonga yi londe pombanda.”
Okwa tsikile kutya omahangano gendji ngoka ga yama kepangelo nago itaga vulu we okulongitha iimaliwa oyindji, omolwa onkalo yeliko. Okwa popi kutya omahangano ogendji ogiikolela mootendela na itaga ka vula we okumona ootendela okuza kepangelo.
Uuministeli wiilonga otawu longekidha omiyalu dhaaniilonga muule woomwedhi ndatu dha piti, ihe itawu vulu natango okugandja uuyelele.
JEMIMA BEUKES
Okwa popi kutya omahangano gamwe otaga shunitha pevi oowili dhiilonga oshowo oondjambi dhaaniilonga, omanga gamwe taga pata.
Ompango yaaniilonga otayi popile eshunitho pevi lyoowili dhiilonga oshowo oondjambi pomathimbo gonkalo yeliko tayi shongola.
“Oshiwike sha piti niiwike yilwe ya piti, omahangano ga thika pugatano oga ningi ekwatathano nangame kombinga yekutho lyaaniilonga miilonga. Kage shi owala omahangano ihe niilyo yetu mbyoka yili mongeshefa yoonkundathana dholudhi ndoka oya kala tayi gandja omayele komahangano nkene ge na okushunitha pevi omwaalu gwaaniilonga,” Parkhouse a popi.
Parkhouse, okwa popi kutya omahangano otaga longitha woo omikalo dhilwe dhokushunitha pevi omwaalu omunene gwelongitho lyiimaliwa, pakulelepeka omwaalu gwoowili tadhi longwa kaaniilonga inaku gwedhelwa oondjambi omanga omahangano gamwe itaga pinenepo naaniilonga aaniilongamboka ya zi miilonga.
Okwa tsikile kutya omahangano ogendji ngoka ga gwedhele oowili dhiilonga inaga gwedhela oondjambi dhaaniilonga,oga popi kutya itaga ka vula okufuta oondjambi dholupandu kehulilo lyomvula nuumvo.
“Egwo pevi lyeliko olya guma aaniilonga yiikondo ayihe noshikondo shomatungo osho sha gumwa tango. Otandi dhengelwa unene oongodhi na otu na uumbanda kutya onkalo ndjoka otayi ka etitha aantu ya vule okukala itaya futu omikuli dhawo.”
Parkhouse okwa tengeneke woo kutya ondjele yokwaahena iilonga ndjoka monena yi li poopresenda 34, oya ya pombanda noonkondo.
Omuprofessa gwopaliko, Omundohotola Omu Kakujaha-Matundu okwa tsu kumwe naParkhouse, ta ti otashi ka kutha oomvula odhindji opo oshilongo shi shune konkalo ombwaanawa.
“Tala komahangano ngoka ga yama kepangelo, otaga pangele okukutha miilonga aaniilonga, ngele oge shi ningi nena otwa tegelela ondjambi yokwaheena iilonga yi londe pombanda.”
Okwa tsikile kutya omahangano gendji ngoka ga yama kepangelo nago itaga vulu we okulongitha iimaliwa oyindji, omolwa onkalo yeliko. Okwa popi kutya omahangano ogendji ogiikolela mootendela na itaga ka vula we okumona ootendela okuza kepangelo.
Uuministeli wiilonga otawu longekidha omiyalu dhaaniilonga muule woomwedhi ndatu dha piti, ihe itawu vulu natango okugandja uuyelele.
JEMIMA BEUKES